کد مطلب:25914 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

با توجه به اين كه خداوند هرگز ديده نميشود، چگونه حضرت موسي توانست با خدا صحبت كند، و خدا بر او تجلي شد؟...

سخن گفتن با خداوند ملازم با ديدن نيست; بلكه خداوند بدون اين كه ديده شود، از طريق به وجود آوردن امواج صوتي در لابلاي شجرة وادي ايمن، و در كوه طور، با حضرت موسيغ سخن گفت.( الميزان، علامه طباطبايي;، ج 8، ص 244، منشورات جماعة المدرسين / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 4، ص 215، دارالكتب الاسلامية / جهت آگاهي بيشتر به الميزان، همان، ج 2، ص 314ـ321 و 324 ـ 327، مراجعه فرماييد. )

تجلّي نيز از ماده جلو به معناي ظهور و آشكار شدن است.( ر.ك: التحقيق في كلمات القرآن الكريم، حسن مصطفوي، ماده جلو. )

از روايات فهميده ميشود كه مراد از تجلّي خداوند، اظهار بعضي از آيات خود است. آنچه از ظاهر آيه فهميده ميشود آن است كه ظهور يكي از مخلوقات خداوند، كوه را متلاشي و نابود كرد، و حضرت موسي از مشاهده اين تجلي متوجه شد كه تاب و تحمل آن را ندارد و چون نميتواند اين تجلي را تحمل كند، پس رؤيت خداوند نيز برايش ممكن نيست، البته مراد از رؤيت، مشاهده با چشم سر نيست بلكه مقصود مشاهدة قلبي است. توضيح اين كه حضرت موسيغ گرچه خدا را كاملاً شناخته بود تا جايي كه با او سخن ميگفت و از برگزيدگان براي رسالت الهي محسوب ميشد، در عين حال، آن حضرت آرزو كرد كه معرفتش به حق تعالي بيش از گذشته شده و رؤيت قلبي و شهود باطنياش به كاملترين شهود حق و علمش به حق، به كمال علم ضروري به حق تبديل شود كه خطاب رسيد: ]حتي براي تو نيز[ چنين چيزي در اين عالم با وجود بقاي وجود طبيعت ميسّر نيست; كه بدن و قواي طبيعي همراه آن، حجاب چنين مرتبهاي از علم و شهودِ كامل هستند; به همين جهت، خداوند فرمود: نظيرش را به كوه نشان ميدهم كه با آن صلابت و استحكامي كه كوه داشت، با يك تجلي الهي كوبيده و متلاشي شد و طاقت تجلي حق را نداشت. ضمناً به حضرت موسي فهماند كه اين مرتبه از رؤيت و مشاهده و لقاي الهي، فقط در عالم آخرت ميسّر است; همانطوري كه در آيات ديگر قرآن به آن اشاره شده; إِلي ربها ناظرة( قيامت، 23. ) انك كادح إلي ربك كدحاً فملـَقيه;( انشقاق، 6. ) زيرا انقطاع تام به خداي متعال حاصل نميشود; مگر با قطع رابطه از هر چيزي حتي از بدن و توابع آن.( اقتباس از تفسير الميزان، ج 8، ص 253. )

البته براي انسان كامل ـ پيامبر اسلام و اميرمؤمنانـ در همين دنيا نيز رؤيت قلبي حاصل است زيرا آنان قادرند با صرف نظر از وجود طبيعي به چنين ادراكي برسند و موسيغ چنين مقامي را تقاضا كرد.